Coaching als opstap naar kansengelijkheid

Almere College – Het Perron nieuwe Kunskapsskolan Partnerschool

Het is inmiddels een ‘buzzword’ binnen het Nederlandse onderwijs: coaching. Maar in de praktijk veelal meer een marketingtool dan een beschrijving van de werkelijkheid. Zo niet op het Almere College locatie Het Perron in Dronten. Op deze Kunskapsskolan Partnerschool heeft elke leerling elke week gedurende de hele schoolloopbaan een coachgesprek met zijn/haar docent/coach. Het Almere College – Het Perron kan daardoor claimen elke leerling ook écht te zien en te horen. En aan te sluiten op wat zij nodig hebben. Bovendien bewijst zij de kansen van leerlingen naar een hoger niveau te kunnen brengen en zelfs bij te dragen aan het repareren van ontstane kansenongelijkheid. En dus staat in Dronten een voorbeeld van hoe het óók kan in het Nederlands onderwijs.

Het Almere College heeft dezer dagen reden voor een feestje. Het heeft net het formele predicaat Kunskapsskolan Partnerschool gekregen. Het resultaat van zes jaar hard werken om stelselmatig het onderwijs óm de leerling heen te bouwen. In de vorm van gepersonaliseerd onderwijs waarbij leerlingen op hun eigen niveau en in hun eigen tempo kunnen leren. En gaandeweg – wanneer daaraan toe – leren meer regie te pakken over hun eigen ontwikkeling. Natuurlijk uitgaande van de eisen voor het eindexamen, maar dat niet uitsluitend. Want Kunskapsskolan onderwijs brengt leerlingen óók de vaardigheden bij die de maatschappij van een moderne burger (en elke werkgever van een nieuwe werknemer) vraagt. Denk aan jezelf voortdurend ontwikkelen, kunnen plannen/finishen en het vermogen om met respect voor anderen te kunnen samenwerken. Dus geeft Het Almere College – het Perron leerlingen meer mee dan de eindexameneisen verlangen. En voor wie wil weten of dat werkt: twee derde van alle leerlingen van deze vmbo-school doen inmiddels vakken op een hoger niveau dan eerder op de basisschool was ingeschat. Niet omdat zij dat moeten, maar omdat zij dat kunnen én willen.

Invloed

Het succes van deze leerlingen toeschrijven aan de coaching, doet het docententeam van Het Almere College én het Kunskapsskolan onderwijs tekort. Maar dat het van invloed is, is wel zeker. Al heb je coaching en coaching, zo blijkt. Vrijwel elke school roept het tegenwoordig van de daken. Maar komt ‘onder de motorkap’ vaak niet verder dan enkele gesprekken per jaar; nauwelijks meer dan het klassieke, veelal probleem gedreven mentoraat en ‘tien minuten gesprekken’ met ouders. Coaching binnen het Kunskapsskolan model van Het Perron betekent echter letterlijk elke week met elke leerling een coachgesprek. Waarbij de afgelopen week wordt besproken en ook de persoonlijke leerdoelen, leerstrategieën en planning voor de nieuwe week aan de orde komen. En er ook volop ruimte is voor onderwerpen die van belang zijn voor het welzijn van de leerling.

Eva Risselada is docent kunstvakken en coach binnen Het Almere College ‘Coaching is voor mij een ‘oprechte ontmoeting’, géén trucje. En dat elke keer weer. Dat is waar we voor gaan. Leerlingen vragen er ook om. Dat merk je extra wanneer een coachsessie bij hoge uitzondering een keertje niet kan doorgaan’, zegt zij met een lach. ‘En het leuke van deze benadering is dat we leerlingen ook alle aandacht geven als het goed gaat, niet alleen als er een uitdaging is.’

‘Verder dragen wij dit onderwijs samen als onderwijsteam en dus communiceren de docenten veel met elkaar. Ik weet dus wanneer een van mijn coach-leerlingen niet bij de uitleg van een vak is geweest. Zodat ik daar tijdens het volgende coachgesprek een vraag over kan stellen. Want wij laten leerlingen niet los, zoals ten aanzien van gepersonaliseerd onderwijs weleens wordt gesuggereerd. Wij kijken heel goed naar elke leerling en geven ruimte waar het kan, of juist niet. Verder geldt binnen onze school: juist omdát we leerlingen gaandeweg ruimte willen geven voor regie – eigenaarschap heet dat in ons jargon – hebben we als team de organisatie rondom het onderwijs en de leerlingen extra strak op orde. En is het contact met de ouders ook zóveel beter en gemakkelijker. Vroeger – binnen het traditionele onderwijs – vond ik het best moeilijk om contact op te nemen met ouders. Maar nu is dat heel anders, ook omdat we drie keer per jaar inhoudelijke Leerling-Ouder-Coach gesprekken hebben en elkaar dus al goed kennen’.

Kansen

Die ruimte voor leerlingen komt binnen Het Perron ook op een manier tot uitdrukking die je als buitenstaander binnen een school niet snel zou verwachten. Ingrid Klink, schoolleider van Het Perron en degene die de transitie naar het Kunskapsskolan onderwijs heeft geleid hierover: ‘Wij hanteren in onze administratie voor elke leerling naast elkaar staande lijsten om de ontwikkeling en het leerniveau bij te houden. De ene is op basis van de Beroepsgerichte Leerweg en de andere is de Theoretische Leerweg. Zie dat als weerspiegeling van de mogelijkheid om binnen Het Perron naadloos over te stappen naar een hoger of een lager niveau.’

‘Daarnaast stellen we de definitieve niveaukeuze voor het eindexamenniveau uit tot vlak voor het eindexamen. Dit om leerlingen – uiteraard met de juiste ondersteuning en stimulering – de tijd te geven zich te ontwikkelen, hun eigen talenten te ontdekken en het beste uit zichzelf te halen. Dát is wat mij betreft het creëren van kansengelijkheid. En helemaal als je daarbij de begeleiding van elke leerling in ogenschouw neemt, ook waar het zijn/haar welzijn betreft, het signaleren van uitdagingen en problemen in de thuissituatie en ga zo maar door. Voor ons is het zien en horen van elke leerling geen ambitie, maar een gerealiseerde werkelijkheid. En we zien in de praktijk dat dit leerlingen motiveert om ook zélf het beste uit zichzelf te willen halen. Zónder een sfeer van duwen en trekken, van moeten en presteren.’

Goede druk

Janine Rodenburg is een van die leerlingen. Zij is blij om na corona weer op school te zijn. Want voortdurend thuis leren vond zij – ondanks het gegeven dat Kunskapsskolan onderwijs gebruik maakt een online leerportaal en technisch gezien tijdens corona dus ‘gewoon’ kon door functioneren – maar niets: ‘thuis is waar je je rust wilt hebben, en nu was het ook mijn werkplek. Bovendien miste ik mijn vriendinnen en had ik het gevoel dat mijn wereld stilstond’. Voor haar is het onderwijs binnen Het Perron een bewuste keuze geweest. Juist omdat het de mogelijkheid bood zowel te groeien binnen haar talenten als op terreinen die haar minder liggen. Zij omschrijft de stimulans binnen de coaching als ‘goede druk’. ‘Dat motiveert mij. Ik krijg de ruimte én het vertrouwen om dingen te proberen. De coachgesprekken zijn ook geen zakelijke gesprekken, maar hebben een open karakter. Ik heb hier zóveel aan gehad. En hoor dat ook van andere leerlingen, die bijvoorbeeld dachten dat zij heel slecht zouden zijn in het plannen van hun werk, maar dat nu als de beste kunnen.’

Eindexamen

Janine behoort inmiddels tot de vele leerlingen op Het Perron die vakken doen op een hoger niveau dan in het oorspronkelijke schooladvies was aangegeven. En dus gaat ook zij op voor het maatwerkdiploma dat een reflectie is van haar talenten in de breedte. ‘Stimuleren om het beste uit jezelf te halen betekent hier geen druk, maar ruimte om dingen te proberen. Lukt dat, dan is het prima, maar lukt het niet, dan is het ook okay. En datzelfde geldt voor het plannen van de werkzaamheden, wat we hier goed leren. Ook daar word je gestimuleerd: kijk eens of het lukt om je werk wat meer door te plannen. Als dat lukt, is het geweldig, vooral voor jezelf. En anders krijg je meer ondersteuning. Hier op Het Perron is wat je wél kunt het uitgangspunt, en niet wat je niet kunt.’

Deel binnen je eigen netwerk: