Wie zijn wij?

Waarom de Kunskapsskolan Community Nederland

De Kunskapsskolan Community Nederland staat voor de samenwerking en uitwisseling tussen alle mensen – leerlingen, leraren, schoolleiders en bestuurders – die bezig zijn met het ontwikkelen van gepersonaliseerd onderwijs geïnspireerd door de principes van Kunskapsskolan.

Opgericht om samen te werken, samen te leren en samen te delen. En om de zogeheten Kunskapsskolan Partnerscholen (en de scholen met de ambitie om daar naartoe te groeien) optimaal te ondersteunen bij het realiseren van effectief gepersonaliseerd onderwijs voor de leerlingen.

Daarnaast zorgt Kunskapsskolan Community Nederland ervoor dat de beleidskaders helder zijn. Deze ambities en reflecties worden om de twee jaar vastgelegd in een document dat funderend is voor de community en haar activiteiten.

De Kunskapsskolan Community Nederland werkt nauw samen met Kunskapsskolan
Nederland en maakt actief deel uit van de Internationale Kunskapsskolan gemeenschap (KED Network) die inmiddels op meerdere plekken in de wereld actief is. Maar neemt tegelijk een eigen positie in binnen het publieke onderwijsdebat, door middel van eigen publicaties en activiteiten.

Wat willen wij bereiken

Het Nederlandse onderwijs bevindt zich in roerige tijden en staat onder druk. Lage leerling motivatie, leerachterstanden, toenemende kansenongelijkheid, 25% van alle Nederlandse 15-jarigen laaggeletterd, de onderwijskoepels die oproepen tot ‘groot onderhoud aan het Nederlands onderwijssysteem’ en het Nationaal Programma Onderwijs van Ministers Slob en Van Engelshoven om van alles te repareren.

Algemeen is de roep om meer maatwerk. Om ervoor te zorgen dat alle leerlingen en studenten de kans krijgen het optimale uit hun talenten te halen. Bijvoorbeeld door leerlingen niet langer op 12-jarige leeftijd ‘te wegen en naar vervolgonderwijs in te delen’, maar de eerste drie jaar van het voortgezet onderwijs gaandeweg te laten bepalen waar de talenten en ambities van leerlingen liggen.

Inmiddels is de Kunskapsskolan onderwijs aanpak – na ruim twintig succesvolle jaren in Zweden – ook in Nederland beproefd en getest. En wil de Kunskapsskolan Community Nederland – naast platform zijn voor onderlinge samenwerking en uitwisseling – haar schat aan ervaring – die nauw aansluit bij de adviezen van onder meer de Onderwijsraad en het Sociaal Cultureel Planbureau – delen met de onderwijswereld in zijn algemeenheid en iedere geïnteresseerde in gepersonaliseerd onderwijs in het bijzonder.

De Kunskapsskolan Community Nederland heeft haar inzichten, ervaringen en visie op de toekomst samengevat in een position paper, die hier kan worden gedownload.

Wat hebben wij geleerd

Duurzaam veranderen is niet eenvoudig. Het vergt visie, lef en doorzettingsvermogen. En de bereidheid om te leren van de dingen die op het pad verschijnen. Als Kunskapsskolan Community Nederland noemen wij er drie:

Veranderen vergt ijkpunten en evaluatie

De slag naar gepersonaliseerd onderwijs vergt veel van onze mensen. Een andere mindset om naar je dagelijks werk te kijken, leerdoelgericht werken, afnemende sturing en coaching op eigenaarschap, je processen in je organisatie op een andere manier vormgeven. Van ons als bestuurders en schoolleiders vraagt het lef, doorzettingsvermogen en leiderschap om goed te monitoren, samen met de teams te evalueren en bijstellen om onze stip op de horizon te bereiken. Het helpt ons dat we daarbij een ons goed passend kwaliteitsmodel met kwaliteitsinstrumenten van Kunskapsskolan hanteren waarmee we onze ontwikkeling, organisatie en onderwijs kunnen ijken.

Veranderen eist stevig onderwijskundig leiderschap

Alle onderzoeken benadrukken het belang van goed en stevig onderwijskundig leiderschap. Juist het vermogen om complexe problemen op te lossen, interne of externe gegevens te gebruiken bij het verbeteren van de school, te reflecteren op het eigen handelen, het zorgen voor een professionele cultuur en het vertalen van verwachtingen van stakeholders, zorgt voor een verbeter- en kwaliteitscultuur. Wij hebben ervaren dat dat bij onderwijs in transitie nog crucialer is. Het gaat om gespreid leiderschap: als team een leercultuur bouwen met heldere taken, processen en structuur. Wij kiezen voor onderlinge samenwerking om dat onderwijskundig leiderschap in elkaar te versterken. Binnen een Nederlandse community van Kunskapsskolan partnerscholen, verbonden aan een internationaal KED Network.

Covid-19 leert ons dat we een stevige basis hebben voor onderwijs (ook op afstand)

Toen we in het voorjaar van 2020 allemaal abrupt gedwongen werden onderwijs op afstand te bieden, zagen wij als community de meerwaarde van het Kunskapsskolan gepersonaliseerd onderwijs nog sterker. Scholen met gepersonaliseerd onderwijs bleken relatief makkelijk in staat het onderwijs op afstand snel en succesvol vorm te geven. Onze docenten zijn inmiddels gewend als team samen te werken voor de leerlingen en hun behoeften. Hun dagelijkse team dagstart is nu dubbel waardevol. Het werken met leerdoelen en werkdoelen en de heldere dagstructuur van de leerlingen geeft de leerlingen ook online veel houvast om eigenaarschap te nemen voor hun leren. De wekelijkse persoonlijke coachgesprekken en de dagstarts in de base groups maken dat elke leerling, ook nu, zich gezien voelt en snel zijn vragen kan stellen. Leerlingen zijn gewend om met hun coaches te reflecteren op hun leren en eigenaarschap te nemen, soms juist ook door om ondersteuning te vragen. Een vaardigheid en gewoonte die bij onderwijs op afstand belangrijk is! De functionaliteiten van de Learning Portal maken dat leerlingen, ouders en coaches/vakdocenten makkelijk informatie kunnen delen, zowel in offline als online onderwijs.

Meer weten weten over de kern van het KED Programma, hoe wordt er integraal vormgegeven aan gepersonaliseerd onderwijs: kijk dan op de website van Kunskapsskolan Nederland (kunskapsskolan.nl).

Publiek/privaat in het onderwijs

In Nederland is het onderwijs een publieke taak. En er is geen enkele reden om dat te willen veranderen. Maar toch zijn er tal van voorbeelden te noemen, waarbij deze publieke taak in directe verbinding staat met de private wereld, oftewel het bedrijfsleven. Denk aan de methoden van de onderwijs uitgevers – allemaal MKB-bedrijven – die een belangrijke positie hebben. Verder weten we dat 70 van alle 100 leerlingen (cijfers CBS) uiteindelijk in het Midden- en Kleinbedrijf (MKB) terechtkomen. Dus is het logisch dat bedrijfsleven en onderwijswereld al tientallen jaren met elkaar van gedachten wisselen over welke kennis en vaardigheden leerlingen moeten hebben als zij van school komen.

Toch is de verhouding publiek/privaat in het onderwijs nog regelmatig onderwerp van debat. Waarbij het dan meestal gaat over de (waargenomen, vermeende of gevreesde) invloed van het private domein op de publieke onderwijstaak. Waarmee het uitgangspunt ‘het bevoegd gezag draagt zorg voor de kwaliteit van het onderwijs op de school’ in het geding dreigt komen. Kunskapsskolan Nederland (privaat) en de Kunskapsskolan Community (publiek) vinden het belangrijk dat hierover geen onduidelijkheid bestaat, als het gaat om samenwerking tussen scholen en Kunskapsskolan Nederland. En stelt vast dat de verhouding publiek/privaat een munt is met twee zijden:

1. De wettelijk verankerde (bestuurlijke) onafhankelijkheid van het onderwijs en de scholen;
2. Partnerships met private partijen om de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren.

De vrijheid van onderwijs is verankerd in de Grondwet en (onder meer) uitgewerkt binnen de Wet op het Voortgezet Onderwijs. Hierin is geregeld ‘wat’ een school moet onderwijzen en hoe de financiering daarvan plaatsvindt door de overheid. De ‘hoe’ van het onderwijs ligt vervolgens in de handen van het bevoegd gezag van een school. Daarmee heeft het onderwijs een duidelijk mandaat van de samenleving, waarbij de Inspectie van het Onderwijs toeziet op de uitvoering.

Een school heeft echter de vrijheid om bij het vormgeven van het onderwijsproces samen te werken met partijen uit het private domein. De methoden van de onderwijs uitgevers zijn in dit verband al genoemd, maar denk ook aan de digitalisering van het onderwijs, de samenwerking van MBO- scholen met (lokale) bedrijven en ondernemers, de training en ondersteuning van onderwijsprofessionals en ga zo maar door. Waarbij alle betrokken partijen scherp in de gaten moeten houden dat het wettelijk mandaat en de onafhankelijkheid van de scholen recht overeind blijft.

In de verhouding publiek/privaat in het onderwijs liggen regie en ambitie dus altijd bij de school, maar kan het in het belang van leerlingen zijn (en de kwaliteit van het onderwijs) om samenwerking met private partijen aan te gaan. Want het onderwijs bereidt jonge mensen voor op hun latere leven, en private partijen zijn prima in staat om kennis en tools toe te voegen die het onderwijs kunnen versterken. Daarnaast kan het geen kwaad om vanuit een open houding te kijken hoe er binnen scholen gebruik kan worden gemaakt van principes binnen het bedrijfsleven (en andersom natuurlijk).

In een goed gebalanceerde samenwerking tussen publiek en privaat gaat er dus om de rekensom één + één = drie te realiseren. Samenwerken aan en rond kwaliteit, samen kennis en kunde uitwisselen en instrumenten ontwikkelen. Onder regie van de scholen en altijd in dienst van de leerlingen. Vanuit een gedeelde visie en ambitie, maar met oog voor elkaars verantwoordelijkheden en belangen. En dát definieert dus ook de verhouding tussen Kunskapsskolan Nederland, de Kunskapsskolan Community en de scholen die het Kunskapsskolan onderwijs willen aanbieden aan hun leerlingen.

Onze relatie met Kunskapsskolan Nederland

In het jaar 2000 worden in Zweden de eerste Kunskapsskolan scholen geopend. Met als doel een generatie op te leiden die voor Zweden in de 21e eeuw het verschil kan maken. Birgitta Ericson en Torbjörn Bindekrans ontwikkelen een nieuw onderwijsconcept, dat start vanuit de ambitie en talenten van elke leerling. Dat wordt het KED program (KED= Kunskapsskolan EDucation).

In 2014 start Kunskapsskolan Nederland. Gedreven door de ambitie om gepersonaliseerd onderwijs in Nederland betaalbaar, uitvoerbaar en behapbaar in te voeren. Niet door eigen scholen te stichten, maar door bestaande scholen te helpen hun eigen ambitie op het gebied van gepersonaliseerd onderwijs te realiseren.

Inmiddels richt Kunskapsskolan Nederland zich vooral op scholen die besluiten het Kunskapsskolan ondeswijsprogrammaen onderwijskwaliteitssysteem – het meest complete en volledig toegespitst op gepersonaliseerd onderwijs in het Nederlands onderwijs – integraal te implementeren. En is op dit moment een aantal Kunskapsskapsskolan Partnerscholen actief (zie hier het overzicht).

In 2019 is de Kunskapsskolan Community Nederland opgericht door de bestuurders en schoolleiders van de Partnerscholen van het eerste uur. Als plek voor de samenwerking en uitwisseling tussen alle mensen – bestuurders, schoolleider, docenten en leerlingen – die bezig zijn met het ontwikkelen van gepersonaliseerd onderwijs geïnspireerd door de principes van Kunskapsskolan. Maar ook als actief onderdeel van de Internationale KED Network (kunskapsskolan.com) die inmiddels over de hele wereld actief is.

Daarnaast is het de bedoeling van de Kunskapsskolan Community Nederland om de snelgroeiende schat aan ervaring te delen met de onderwijswereld in zijn algemeenheid en iedere geïnteresseerde in gepersonaliseerd leren in het bijzonder. Want als je niet kunt delen, kun je ook niet vermenigvuldigen. Daarbij wordt nauw samengewerkt met Kunskapsskolan Nederland, maar is bewust gekozen voor een eigen positie voor de community binnen het publieke onderwijsdebat, door middel van eigen publicaties en activiteiten. Niet in de laatste plaats om te benadrukken dat zowel Kunskapsskolan Nederland als de Kunskapsskolan Community Nederland het publieke karakter van het onderwijs onderstrepen.

Internationaal KED netwerk

Kunskapsskolan is actief over de gehele wereld. En dus is er een internationaal netwerk actief waarin ervaringen worden uitgewisseld en van elkaar wordt geleerd. Bijvoorbeeld in de vorm van een uitwisselingsprogramma, waarbij docenten en leerlingen bij elkaar op bezoek gaan. Je kunt hierover lezen in de internationale KED Newsletter, met verhalen uit de verschillende landen. En sinds kort is er ook KED Talks, een serie podcasts die vanuit het Zweedse Stockholm over de hele wereld wordt verspreid. Zie hiernaast de meest recentste publicatie.

Een overzicht van alle publicaties uit de afgelopen jaren kun je hier vinden.

En wil je meer weten over Kunskapsskolan, klik dan hier.

KED Newsletter – november 2024

Een aantal keer per jaar brengt het internationale Kunskapsskolan Education een nieuwsbrief uit met nieuws vanuit de hele wereld.
In deze editie: Leren in een internationaal perspectief!