Kunskapsskolan audits op scholen

Van traditioneel naar Kunskapsskolan (gepersonaliseerd) onderwijs overstappen is best een ding. Want net zoals er hoge verwachtingen zijn ten aanzien van de studieresultaten en persoonlijke ontwikkeling aan de kant van de leerlingen, zijn er binnen Kunskapsskolan onderwijs óók hoge verwachtingen ten aanzien van de scholen, op tal van kwaliteitsgebieden. Dus helpen periodieke audits de scholen gaandeweg te kijken waar zij in hun transitie staan. Niet aan de hand van ‘vinkjeslijsten’, maar via een maatwerk aanpak per school. Voor de een als stapsteen op weg naar het predicaat Kunskapsskolan Partnerschool. Voor de ander een meet- en bezinningsmoment om vast te stellen of men deze route ook echt helemaal wil aflopen.

Marga Hoohenkerk, schoolleider van het Veenlanden College in Vinkeveen hoorde van Kunskapsskolan dat tot dat moment elke school enthousiast op de audits had gereageerd. ‘Maar op het moment van ònze audit, waren wij er nog niet zeker van of wij het traject richting Kunskapsskolan Partnerschool wel helemaal in wilden. Want er waren in het team nog best wel twijfels. Zo van: worden wij niet te veel in één richting ingeduwd? Krijgen we de verplichting om alles uit de digitale Learning Portal af te nemen en is er geen eigen inbreng meer mogelijk?’

Weggenomen

Maar de Kunskapsskolan audit heeft die twijfels inmiddels weggenomen. ‘Binnen de kaders van het Kunskapsskolan Education Programma (KED) en de KED-kwaliteitsnormen is voldoende ruimte voor onze eigen inbreng. Tegelijk hebben we ook naar de audit uitgekeken, omdat we nieuwsgierig waren naar waar we stonden. En dan is zo’n blik van buiten naar binnen enorm handig. Want je zit in je eigen bubble, en denkt dat een aantal zaken best wel goed gaan, maar is dat ook echt zo? Tijdens zo’n de audit word je hierin grotendeels bevestigd maar gelukkig krijg je ook een aantal aandachtspunten aangereikt waarin we ons weer verder in kunnen ontwikkelen. Dat helpt. Daarbij hebben we de betrokkenheid van de Zweedse collega’s enorm op prijs gesteld. Zij hebben immers al heel lang ervaring met dit onderwijs. Het enthousiasme van deze mensen, de gelijkgestemdheid en de bereidheid om met docenten te praten en waar gewenst zaken toe te lichten is echt geweldig geweest.’

Dat laatste wordt door Collega-schoolleider Lian Derks van de 2College Ruivenmavo in Berkel-Enschot voluit bevestigd. ‘Je kunt zelfs zeggen dat het de audit extra allure heeft gegeven’, vult teamleider en docent Bram Paulissen zelfs aan.

Meetlat

2College Ruivenmavo is inmiddels vijf jaar onderweg met haar transitie naar Kunskapsskolan gepersonaliseerd onderwijs. De school voelde twee jaar geleden de behoefte om eens te kijken waar men stond. Lian Derks: ‘de audit was voor ons een meetlat om vast te stellen of wij de goeie dingen doen en de dingen ook goed doen, en op welke vlakken we nog stappen hadden te zetten. Voor collega Heidi Hoop, teamleider en docent binnen de 2College Ruivenmavo, voelde het bovendien als de juiste manier om het proces weer een boost te geven. ‘Want corona heeft ook op dit vlak best impact gehad. In die zin creëerde de audit in het team hernieuwde bewustwording ten aanzien van wat we de afgelopen jaren allemaal al hadden bereikt. En ten aanzien van de stappen die wij nog moesten zetten.’

Herkenbaar

Willemien Noordhof, directeur Onderwijskwaliteit en Community van Kunskapsskolan Nederland, herkent de observaties. ‘Onze audits zijn geen hoepel waar je doorheen moet zien te springen, maar een loopplank voor scholen. Het is bedoeld om hen te helpen zichzelf te ontwikkelen op basis van het KED-onderwijsprogramma en de negen kwaliteitsgebieden die binnen het Kunskapsskolan onderwijs zijn gedefinieerd. Van leiderschap en management tot communicatie, van leerlingenzorg tot persoonlijke coaching en van kwaliteit van onderwijs en ‘grade management’ tot ICT. Zoiets is altijd maatwerk, want het stuur is en blijft altijd in handen van de school, die op basis van de audit-uitkomst een KED-kwaliteitsplan maakt en beslist over de volgende stappen. Op het gebied van kwaliteit, vaardigheden, tools en de planning om de gestelde doelen te realiseren. Daarnaast kunnen deze scholen aansluiten bij de Kunskapsskolan Community, waardoor zij ook kunnen samenwerken met scholen die al wat verder zijn. Ook dat blijkt enorm te helpen.’

Positief verrast

Bram Paulissen van 2College Ruivenmavo geeft aan dat er geen tegenvallers uit de audit zijn gekomen. ‘Integendeel, ik heb het idee dat we met elkaar juist positief verrast zijn door de uitkomst.’ ‘We merkten dat de collega’s best wat nerveus waren over deze audit’, vult collega Heidi Hoop aan. ‘Maar achteraf is er binnen de school alleen maar lof geweest. Want onderschat niet wat ervoor nodig is om zo’n transitie door te maken. Dat doe je niet van de ene dag op de andere en dit moet je ook niet te licht opvatten.’ En schoolleider Lian Derks is blij en trots dat de school op een aantal terreinen volledig in lijn met de ambities heeft gescoord. ‘Zoals ten aanzien van de coaching van leerlingen en op het vlak van leerlingenwelzijn, wat wat mij betreft toch behoort tot de belangrijkste zaken van het onderwijs. Anderzijds hebben we op het gebied van workshoptijd nog wat te doen, net als ten aanzien van leiderschap en management en het consequent volgen van de PDCA-cyclus.’

Bevestiging

Voor Marga Hoohenkerk was het ook belangrijk dat dingen werden bevestigd ‘die wij allemaal al voelden. Zoals de sfeer in de school. Tijdens de audit werd de vergelijking getrokken met een hotel: als je bij een hotel binnenkomt weet je meteen of het een fijn hotel is. En precies dàt hadden de auditors – inclusief de Zweedse collega’s – hier onmiddellijk. Maar daarnaast bleek dat we qua studie verwachtingen nog iets duidelijker moeten zijn richting leerlingen. Dat deden we al wel, maar we hebben vastgesteld dat leerlingen dat toch nog onvoldoende voelden. Bovendien hebben we gemerkt dat de media-aandacht rondom corona – met vrijwel alleen berichten over achterstanden en tegenvallende resultaten – wat met leerlingen heeft gedaan. Dus gaan wij dat weer wat explicieter maken.’

Bijzonder

Kenneth Nyman, binnen het Kunskapsskolan hoofdkantoor in Stockholm verantwoordelijk voor het wereldwijde netwerk en actief betrokken bij de Nederlandse audits, vindt het bijzonder om in Nederlandse scholen te mogen rondlopen en ‘zich toch zo thuis te voelen’. Tegelijk leren wij van de dingen waar scholen in de transitie naar Kunskapsskolan onderwijs tegenaan lopen. Juist omdat wij dat in Zweden niet meemaken, omdat de Kunskapsskolan scholen hier altijd nieuw worden gesticht.’

Kenneth is ook onder de indruk van de manier waarop Nederlandse docenten de coachrelatie met leerlingen oppakken en vormgeven. ‘Het is prachtig om dat te zien en helpt leerlingen betere resultaten te boeken. En hetzelfde geldt voor de creativiteit van scholen waarmee zij op hun eigen manier het KED-onderwijsprogramma en de negen kwaliteitsgebieden implementeren. Ook daar leren wij van, want natuurlijk zijn er meerdere manieren om dat te realiseren. En deze in Nederland ontwikkelde aanpak, met de audits om scholen te helpen, inspireert ons weer om te kijken of we dit ook op andere plekken in de wereld kunnen gebruiken om scholen te helpen hun ontwikkeling te ondersteunen en nóg betere scholen te worden.’